9.12 : Leki przeciwnadciśnieniowe: leki rozszerzające naczynia krwionośne

W leczeniu nadciśnienia powszechnie stosuje się leki rozszerzające naczynia krwionośne, działające przede wszystkim na mięśnie gładkie ścian tętnic i żył. Leki takie jak minoksydyl i hydralazyna działają głównie na tętnice i tętniczki, podczas gdy nitroprusydek sodu działa na tętniczki i żyłki. Minoksydyl, funkcjonujący jako prolek, po podaniu doustnym jest metabolizowany przez sulfotransferazę wątrobową do aktywnej postaci, siarczanu minoksydylu. Metabolit ten wiąże się z receptorem sulfonylomocznika (SUR), składnikiem kanałów potasowych wrażliwych na ATP na błonach komórek mięśni gładkich. Wiązanie to powoduje otwarcie kanału potasowego, ułatwiając wypływ dodatnio naładowanych jonów potasu. Powstała hiperpolaryzacja zamyka kanały wapniowe bramkowane napięciem i hamuje napływ jonów wapnia; przy mniejszej ilości wapnia dostępnego do skurczu mięśni, mięśnie gładkie rozluźniają się, co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia krwi. W nagłych przypadkach nadciśnienia tętniczego często stosuje się nitroprusydek sodu jako lek rozszerzający naczynia podawany pozajelitowo. Podczas metabolizowania nitroprusydek sodu uwalnia tlenek azotu, który dyfunduje do komórek mięśni gładkich i aktywuje rozpuszczalny enzym cyklazę guanylową (sGC). Aktywowany enzym przekształca trifosforan guanozyny (GTP) w cykliczny monofosforan guanozyny (cGMP). Podwyższony poziom cGMP aktywuje kinazę białkową G (PKG), która otwiera kanały potasowe, hamuje napływ jonów wapnia i zmniejsza wewnątrzkomórkowe stężenie wapnia. Aktywuje także fosfatazę łańcucha lekkiego miozyny, która defosforyluje łańcuchy lekkie miozyny, hamując interakcję aktyna-miozyna. Te połączone działania powodują rozluźnienie mięśni gładkich, rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz zmniejszenie oporu i ciśnienia krwi. Warto jednak zauważyć, że nitroprusydek sodu uwalnia cyjanek, stwarzając ryzyko zatrucia.